FALSAFIY TILSHUNOSLIK VA METODOLOGIYA
##plugins.themes.bootstrap3.article.main##
##article.abstract##
Maqolada falsafiy tilshunoslik vakili H. G‘. Ne’matov hamda uning shogird-u izdoshlari tomonidan istiqlol yillarida yaratilgan ayrim monografiya va hamkorlikdagi ishlar mazmun-mohiyati, metodologiyasi tahlil qilinadi. Bu ishlarda metodologiya uch omilning bir butunligidan iboratligi aytiladi. Bular: 1) bilim turi (bilish bosqichi); 2) tadqiqotchining tadqiq manbaiga yondashishi (yoki yondashish usuli) va 3) tadqiqotchining tayanch nuqtayi nazari ekanligi koʻrsatilib bu uch omilning mazmuni izohlanadi. Til birliklari tadqiqiga dialektik yondashishning 16 tamoyili misollar asosida tushuntiriladi. O‘zbek substansial tilshunosligining tamoyillari va metodologik asosi tahlil qilinib lisoniy birliklar ya’ni fonema, morfema, leksema va qolip (model)ning dialektik tabiatini ochish va ularni tavsiflashda o‘zbek substansial tilshunosligi vakillari tomonidan substansionallik, ichki ziddiyatlik, ko‘p qatorlik, oraliq uchinchi kabi asosiy tamoyillarga tayanilishi, bu tamoyillar mazkur tilshunoslik yo‘nalishining metodologik asosini tashkil etishi bayon qilinadi. Substansiya (zot) deganda mazkur tilshunoslik vakillari tomonidan mohiyat (umumiy ma’no) nazarda tutilishi izohlab beriladi. Xulosa sifatida substansial tilshunoslik tadqiqotchilarining fikriga ko‘ra hozirgi dialektikada tadqiq manbai haqida bilim hosil qilishda Gegel va gegelchilar tomonidan ajratiladigan 16 ta asosiy tamoyil zamonaviy oliy cho‘qqi hisoblanishi aytiladi.
##plugins.themes.bootstrap3.article.details##
Библиографические ссылки
Oliy o‗quv yurtidan keyingi ta‘lim tizimini yanada takomillashtirish to‗g‗risida. O‗zbekiston
Respublikasi Prezidentining Farmoni. Toshkent, 2017-yil, 16-fevral.
Ne‘matov H., Shirinova N. Tilshunoslikning falsafiy masalalari. Buxoro, 2005.
Ne‘matov H., Hamroyeva Sh. Lingvistik tadqiq metodikasi, metodologiyasi va metodlari. Buxoro,
Ne‘matov H., Mengliyev B., Hamroyeva Sh. Tilshunoslikning metodologik masalalari. Monografiya.
Toshkent, 2020.
Замонавий ўзбек тили. Морфология. Тошкент, 2008.
Zamonaviy o‗zbek tili. II jild. Sintaksis. Toshkent, ―Mumtoz so‗z‖, 2013.
Бозорбоев О. Ўзбек тилида даражаланиш. Тошкент, ―Фан‖, 1995.
Неъматов Ҳ. Системалаштиришдан системани очиш ва тавсифлашга (масъул
муҳаррирдан) // Зикриллаев Ғ. Истиқлол ва адабий тил. Тошкент, ―Фан‖, 2004.
Бодуэн де Куртене И. А. Некоторые общие замечания о языковедении и языке // Звегинцев В.
А. История языкознания XIX и XX веков в очерках и извлечениях. Часть I. М., Учпедгиз, 1960.
Фалсафа. Қомусий луғат. Тошкент, Ўзбекистон файласуфлари миллий жамияти
нашриѐти, 2004.
Ислом. Энциклопедия. Тошкент, Ўзбекистон миллий энциклопедияси давлат илмий
нашриѐти, 2017.
Зикриллаев Ғ. Н. Назария қуруқ оғоч // Истиқлол ва она тили таълими (тўплам). Тошкент,
―Фан‖, 2000.
Ҳожиев А. Ўзбек тили синонимларининг изоҳли луғати. Тошкент, ―Ўқитувчи‖, 1974.
Ан Наимул Кабир. Арабча-ўзбекча луғат. Тошкент, ―Муҳаррир‖, 2021.
Қурбонова М. Ҳозирги замон ўзбек тили. Содда гап синтаксиси учун материаллар.
Тошкент, ―Университет‖, 2002.
Ўзбек тилининг изоҳли луғати. 5 жилдли. 2-жилд. Тошкент, Ўзбекистон нашриѐти, 2020.
Солнцев В. М. Язык как системно-структурное образование. М., ―Наука‖, 1977.
Мельников Г. П. Принципы системной лингвистики в применении к проблемам тюркологии
// Структура и история тюркских языков (тўплам). М., 1968.
Zikrillayev G‗., Ro‗ziyev Y., Safarov F. Dialektik materilaizm va tilshunoslik metodologiyasi.
Buxoro davlat universiteti ilmiy axboroti. 2023, 2-son.
Ярцева В. Н. Иерархия грамматических категорий и типологическая характеристика
языков. Типология грамматических категорий (тўплам). М., 1975.
Бондарко А. В. О структуре грамматических категорий (Отношения оппозиции и
неоппозитивного различия). Вопросы языкознания журнали. 1981, № 6.
Булыгина Т.В. Грамматические оппозиции. Исследования по общей теории грамматики
(тўплам). М., 1968.
Булыгина Т.В. Грамматические оппозиции (к постановке вопроса). Исследования по общей
теории грамматики (тўплам). М., ―Наука‖, 1986.
Зикриллаев Ғ.Н. Феълнинг шахс, сон ва ҳурмат категориялари системаси. Тошкент,
―Фан‖, 1990.